Ankeiler: Gelderland telt 36.000 inwoners met dementie. Tot 2040 gaat dat oplopen tot 66.000, stelt Julie Meerveld van Alzheimer Nederland.

- Gelderland telt 36.000 inwoners met dementie. Tot 2040 gaat dat oplopen tot 66.000, stelt Julie Meerveld van Alzheimer Nederland. Landelijk hebben we het tegen die tijd over een half miljoen mensen met een vorm van dementie. Dat we die dus ook steeds vaker terug gaan zien in het straatbeeld, lijkt onvermijdelijk. Haar advies: 'Wen er maar aan'.

En dat blijkt nog niet altijd even makkelijk, blijkt onder meer uit de verhalen van zorginstelling de Herbergier in Arnhem en haar cliënten. Dat is een van de instellingen die er voor kiezen dementerenden zoveel mogelijk vrijheid te geven om te gaan en staan waar ze willen. Daarnaast wonen mensen om te beginnen het liefst zo lang mogelijk thuis, weet Meerveld. "Dus we zullen alleen maar meer mensen met dementie tegenkomen."

Zij realiseert zich dat die impact groot is. "Het kan je buurman zijn of iemand uit je wijk, je vader of je moeder. Waar we dan op hopen, is dat je weet hoe daarmee om te gaan." Want veel mensen voelen er ongemak bij, ziet Meerveld.

Dementie is een ziekte die geleidelijk aan erger wordt, legt zij uit. "Je bent niet van de ene op de andere dag heel erg ziek. Mensen gaan naar de winkel, voetbalclub of bridgeavond. Op een gegeven moment merk je dat dingen moeilijker worden, bijvoorbeeld omdat iemand de speregels niet meer kan onthouden. Of iemand staat voor een schap in de winkel en weet niet meer wat te kopen of hoe te betalen."

'Ligt aan plek in hersenen'

Nu gaat iedereen zijn geheugen achteruit als je ouder wordt, vervolgt Meerveld. "Dan heb je niet direct dementie. Maar als je meer symptomen krijgt en het erger wordt, kun je spreken van een vorm van dementie." Het is niet alleen een geheugenprobleem, maar dementie kan volgens Meerveld ook een verandering in gedrag of planningsproblemen veroorzaken. "Of mensen kunnen praktische handelingen als koffie zetten of aankleden minder goed uitvoeren. Dat hangt er maar vanaf waar in je hersenen de dementie zich uitbreidt."

Het is op dat soort momenten belangrijk om je niet te gaan ergeren aan dementerenden, geeft Meerveld mee. "Realiseer je dat dit misschien de oorzaak kan zijn. Probeer vriendelijk en geduldig te blijven en iemand te helpen."

'Thuisblijven niet goed'

Dementerenden zelf voelen zich namelijk al heel onzeker, weet Meerveld. "En soms ook argwanend of boos. Veel hebben namelijk het gevoel dat ze de hele tijd in de maling worden genomen. Je ziet dat ze daardoor eerder thuisblijven en minder zelfvertrouwen krijgen. Dat is helemaal niet goed. Want juist door fysiek en sociaal actief te blijven, kun je de voortgang van dementie vertragen."

Bij de omgeving roept dementie vaak veel zorgen op, ervaart Meerveld. "Naasten maken zich zorgen of iemand zichzelf nog wel goed verzorgt. Of de buurt vraagt zich af of een dementerende niet per ongeluk het gas aan laat staan." Toch moeten we daar met zijn allen maar aan wennen en oplossingen voor verzinnen, is Meerveld overtuigd. "En dat kan ook best."

Meerveld adviseert iedereen in Nederland om zich te trainen in herkenning van wat mogelijk dementie kan zijn, bijvoorbeeld via Alzheimer Nederland. "Probeer iemand in elk geval altijd gerust te stellen", begint Meerveld. "Dan is er minder stress en kan iemand beter reageren." Ook het houden van oogcontact is belangrijk. "Zodat je kunt zien wat het effect is van wat je zegt of doet." Verder moet je dementerenden volgens Meerveld niet gaan corrigeren, maar het gevoel geven dat je met ze meedenkt. "Laat de regie bij de ander. En zeg 'dank je wel' aan het einde. Sluit positief af."

Zie ook: 'Ze horen achter slot en grendel', onbegrip over dementerenden op straat

'Niet boos worden'

Eigenlijk wel grotendeels normale omgangsvormen waarmee je iedereen zou mogen benaderen, erkent Meerveld. "Helemaal eens. Dus je doet er niemand kwaad mee, ook al heeft iemand geen dementie. Maar het is altijd wel goed om te benadrukken. Want bijvoorbeeld als een dementerende boos wordt, is het vaak lastiger omdat je zelf ook de neiging krijgt om boos te worden: niet doen, daar wordt het erger van."

Als mensen zich zorgen maken over de veiligheid van een dementerende, is dat altijd reden om daarover in gesprek te gaan, ziet Meerveld. "Maar zoek naar andere oplossingen dan iemand achter slot en grendel te zetten. Je vindt het zelf ook niet fijn om te worden opgesloten. Die vrijheid is een groot goed."

'Het geluk van zeven dagen'

Je moet daarbij de afweging maken of het steeds opgesloten zitten opweegt tegen zelf naar buiten kunnen met het risico dat iemand die ene keer 's avonds in het donker de weg kwijt is, betoogt Meerveld. "Het gaat dan om het geluk van zeven dagen in de week, ten opzichte van die ene avond dat het mis ging."

De buurt waarin iemand woont, is daarbij enorm belangrijk, weet Meerveld. "Dat die weet dat iemand dementie heeft, hoe daarmee om te gaan en wie ze kan inschakelen als je die persoon tegenkomt of hoe hem thuis te brengen. Dan kan de buurt helpen, zodat iemand langer vrij thuis kan blijven wonen."

Deel dit artikel